كمتر از سه ماه مانده به پایان كار دولت فعلی، شركت‌های تولیدكننده روغن نباتی و شكر، بار دیگر مجوز افزایش قیمت برای محصولات خود را دریافت كرده‌اند. روندی كه درست برعكس اظهارات پیشین سخنگوی دولت، علی ربیعی است كه گفته بود «در سه ماهه ابتدایی امسال هر گونه افزایش قیمت ممنوع است.» این در حالی است كه براساس تازه‌ترین اخبار از بازار كالاهای اساسی قیمت انواع روغن مایع از روز گذشته ۳۵درصد و روغن جامد ۳۰درصد گران شد. قیمت نان نیز به طور غیررسمی ٥٠درصد و شكر نیز به طور رسمی ٧٢ درصد رشد یافت. این در حالی است كه در نیمه دوم سال گذشته بازار روغن و تامین آن نوسان زیادی داشت و نه تنها با افزایش قیمت همراه بود بلكه در مواردی با كمبود در عرضه نیز مواجه و شنیده می‌شد كه در برخی فروشگاه‌ها در شهرهای مختلف به هر كارت ملی تنها یك روغن جامد تعلق می‌گرفت ضمن آنكه برچسب روغن‌های عرضه شده نیز حذف می‌شدند. با نگاهی به كارنامه رشد قیمت روغن از سال ۱۳۹۹ تاكنون می‌بینیم كه این محصول استراتژیك در یك بازه زمانی یك‌ساله چهاربار گران شده است یك‌بار ۱۴ تیر ۱۳۹۹ كه مطابق مصوبه ستاد تنظیم بازار روغن مایع و جامد مجوز افزایش ۱۲ تا ۱۴درصدی قیمت را دریافت كردند، یك‌بار اول آذر ۱۳۹۹ كه براساس مصوبه كارگروه تنظیم بازار، قیمت انواع روغن نباتی در بسته‌بندی پت و سایر بسته‌بندی‌ها بین ۱۰ تا ۱۳درصد افزایش یافت و یك‌بار نیز در ۲۶ بهمن ماه ۱۳۹۹ كه سازمان حمایت با افزایش ۱۳،۸درصد بسته‌بندی حلب روغن نباتی موافقت كرد.
در مورد شكر نیز گفته می‌شود این كالای اساسی به صورت چراغ خاموش گران شده به نحوی كه قیمت خرده‌فروشی شكر در بسته‌ای یك كیلویی ۸ هزار و ۷۰۰ تومان بود در حال حاضر در عمده‌فروشی‌ها به ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده است و شكر یك كیلویی خرده‌فروشی هم ۱۵ هزار تومان قیمت‌گذاری شده است. به‌رغم اینكه ستاد تنظیم بازار در آبان ماه سال قبل قیمت مصوب هر كیلوگرم شكر را ۶ هزار و ۶۵۰ تومان اعلام كرده بود.
وحید شقاقی‌شهری، اقتصاددان در این باره معتقد است: باوجود اقتصاد دستوری و ابلاغی از سوی دولت‌ها هرگز روند كاهش قیمت‌ها به وجود نخواهد آمد و تاریخ اقتصاد ایران و كشورهای دیگر نشان می‌دهد سیاست‌های حمایتی همچنین سیاست‌های دستوری تا یك محدوه‌ای پاسخگوست و تا ابد نمی‌تواند كارایی داشته باشد.
این اقتصاددان در ادامه به «اعتماد» گفت: بخش عمده‌ای از مواد غذایی و قطعات و تجهیزات برای تهیه اقلام وارداتی است و از نرخ ارز تبعیت و شاهد آنیم كه قیمت‌های آنها نیز به تدریج در زمان‌های مختلف افزایش پیدا می‌كند.
شقاقی‌شهری ادامه داد: اما موضوع مهم در این بخش این است زمانی كه در اقتصاد یك بخشی از قیمت كالاها و خدمات افزایش پیدا می‌كند به سایر بخش‌ها نیز تسری پیدا می‌كند و صنف معلمان، رانندگان تاكسی و... هم باید خدمات ارایه دهند و هم خدمات كسب كنند و افزایش قیمت هر كالا و خدماتی به اقشار مختلف برای ادامه زندگی به آنها فشار می‌آورد. این اقتصاددان با اشاره به افزایش نرخ ارز و رشد تورم در اقتصاد گفت: این اتفاق به ویژه برای نهادهای تولیدی و افزایش قیمت خدمات و تجهیزات باعث افزایش هزینه‌های تولید می‌شود، هزینه نهایی برای كالاهای اساسی هم در نهاده‌های تولید و هم در حقوق و دستمزد افراد شاغل در این حوزه تاثیرگذار است.
او ادامه داد: زمانی كه قیمت نهاده‌ها و تجهیزات بالا می‌رود، باعث می‌شود تا افراد در مشاغل مختلف خواستار افزایش دستمزدهای‌شان شوند. آنچه در روزهای گذشته درخصوص قیمت نان شاهد آن بودیم برای همین موضوع بود. شقاقی‌شهری با بیان اینكه اقتصاد به هم پیوسته است، گفت: از سال گذشته تاكنون شاهد رشد قیمت همه كالاها از پوشاك گرفته تا مسكن و خودرو بودیم و این روزها نیز شاهد گرانی در بخش كالاهای استراتژیك و راهبردی از نان گرفته تا شكر و روغن هستیم. اما باید گفت معیشت افراد كم‌درآمد با افزایش این دست از كالاهای اساسی تحت تاثیر قرار می‌گیرد و برای این قبیل از كالاهای راهبردی ناچارا دولت باید پوشش سیاست‌های حمایتی خود را افزایش دهد ضمن اینكه شاهد آنیم كه افراد در مشاغل مختلف به دلیل پوشش هزینه‌های زندگی خود درخواست افزایش دستمزد می‌كنند و این موضوع هم طبیعی است. او درخصوص موافقت چند باره دولت با افزایش قیمت یك كالا(روغن) در یك سال گذشته تصریح كرد: بخش اصلی نهاده‌های روغنی وارداتی است و در سال گذشته و در دوره‌های مختلف شاهد افزایش قیمت دلار بودیم كه با افزایش نرخ دلار هزینه تولید روغن نیز رشد پیدا می‌كند. این اقتصاددان با بیان اینكه از زمان پرداخت ارز ۴۲۰۰ تومانی شاهد رانت بزرگی در این عرصه بودیم، گفت: متاسفانه هدف‌گذاری‌ای كه برای این منظور صورت گرفته بود، موثر نبود هر چند انتظار دولت این بود تا با عرضه ارز ۴۲۰۰ تومانی بتواند جلوی افزایش قیمت كالاهای اساسی را بگیرد اما متاسفانه به دلیل ضعف نظام ساختاری و نظارتی موفق عمل نكرد و یك رانت بزرگ در اقتصاد ایران تولید شد و در كنار آن شاهد افزایش قیمت كالاهای با ارز ۴۲۰۰ تومانی بودیم. شقاقی‌شهری خاطرنشان كرد: در حوزه روغن در 3 ساله اخیر تجربه كمبود كالا و مازاد تقاضا در این بخش و كالاهای مختلف را شاهد بودیم، یك بار برای گوشت یك‌بار تخم‌مرغ و مرغ امروز برای روغن كه دلیل اصلی همه اینها این است كه بین نظام تولیدی و وارداتی و نظام توزیع هماهنگی وجود ندارد این در حالی است كه این سه نظام كلیدی باید با هم هماهنگ باشند تا مواد اولیه كالا وارد، تولید و در سطح كشور توزیع شود. براساس این گزارش، طبق آمار گمرك ایران در سال گذشته حدود ۲۳ میلیون تن كالای اساسی در ٥ قلم واردات انجام شده كه بیش از ٣ میلیون تن آن مربوط به روغن و مواد اولیه آن است؛ به طوری كه دو میلیون و ۳۴۰ هزار و ۱۵۸ تن دانه روغنی به ارزش یك میلیارد و ۲۴۹ میلیون و ۷۳۹ هزار دلار همچنین برای روغن خوراكی، نیمه جامد، مایع و خام یك میلیون و ۱۸۴هزار و ۷۸۹ تن به ارزش یك میلیارد و ۶۷ میلیون دلار از گمرك ترخیص شده است.
نظرات